Vũ Tông Phan (武宗璠,
1800 -
1851), tự
Hoán Phủ, hiệu
Lỗ Am,
Đường Xuyên, là danh sĩ, nhà giáo đời nhà Nguyễn.Vũ Tông Phan là học trò danh sĩ
Phạm Quý Thích, là bạn
Cao Bá Quát,
Nguyễn Văn Siêu... tại trường Tự Tháp; tục gọi là Nghè Tự Tháp. Vũ Tông Phan nguyên quán ở làng Hoa Đường, huyện Đường An sau đổi là làng Lương Ngọc, nay thuộc xã
Thúc Kháng, huyện
Bình Giang, tỉnh
Hải Dương. Đỗ
Tiến sĩ năm
Bính Tuất 1826 thời
Minh Mạng, ông làm Tham hiệp trấn
Ninh Bình nhưng sau bị giáng làm Đốc học
Bắc Ninh. Sau này, ông cáo quan về mở trường dạy học ở thôn Tự Tháp, phường Báo Thiên, huyện Thọ Xương (nay là quận
Hoàn Kiếm, Hà Nội).[
cần dẫn nguồn]Trường Tự Tháp còn gọi là Trường Hồ Đình hay Trường
Ông nghè Tự Tháp, nằm ở phía tây
Hồ Gươm do Vũ Tông Phan sáng lập, đào tạo được nhiều nhân tài như
Hoàng giáp Nguyễn Tư Giản, Hoàng giáp Lê Đình Diên, Phó bảng
Phạm Hy Lượng, Cử nhân Nguyễn Huy Đức, Ngô Văn Đặng.Các tác phẩm:Khoảng ba bốn trăm bài thơ, người đời sau đánh giá thơ có nhiều suy ngẫm độc đáo, triết lý, sâu sắc về thế sự; tràn ngập trong thơ là cảnh sắc thiên nhiên của đất nước; và đậm đà qua lời thơ là mối giao hòa giữa tâm hồn với tự nhiên.Ông là người đã góp công rất lớn cho việc chấn hưng nền văn hóa Thăng Long giữa thế kỷ XIX.
[1]Tên của ông được đặt tên cho một tuyến phố ở
Hà Nội. Phố Vũ Tông Phan đi từ phố
Khương Trung đến cầu Lủ, chạy ven bờ đông
sông Tô Lịch và song song với đường
Khương Đình. Tại
Đà Nẵng có một con đường mang tên Vũ Tông Phan ở quận Sơn Trà, nối đường
Vũ Đình Long và đường
Trương Định. Tại
Thành phố Hồ Chí Minh cũng có một con đường mang tên ông ở quận 2.[
cần dẫn nguồn]